Medya ve Algı Yönetimi: Gündem Nasıl Oluşur?
Gündem Kavramı: Toplumun Ne Düşüneceğini Kim Belirler?
Medya ve Algı Yönetimi: Gündem, toplumun belirli bir dönemde konuştuğu, tartıştığı ve üzerinde düşündüğü konuların bütünüdür.
Klasik tanımıyla “gündem oluşturma” (agenda setting), medyanın hangi konuları öne çıkardığını ve hangi konuların arka planda kaldığını belirleme sürecidir.
Bu süreç, yalnızca haber seçimiyle değil, haberlerin nasıl sunulduğu, hangi başlıklarla yayımlandığı ve hangi tonla işlendiği üzerinden şekillenir.
McCombs ve Shaw’un 1972’de geliştirdiği Agenda Setting Teorisi, medyanın toplumun ne düşüneceğini değil, ne hakkında düşüneceğini belirlediğini savunur.
2025 itibarıyla bu teori, sosyal medya ve yapay zekâ çağında yeni bir boyut kazanmıştır.
Gündem Oluşturmanın Yeni Aktörleri: Gelenekselden Dijitale
1. Geleneksel Medya
Gazeteler, televizyon kanalları ve haber ajansları, hâlâ gündem oluşturmanın temel kurumsal aktörleridir.
Ancak artık “tek yönlü bilgi aktarımı” dönemi sona erdi.
Kitle, haberin yalnızca alıcısı değil, aynı zamanda üreticisi ve yorumcusudur.
2. Sosyal Medya Platformları
Twitter (X), TikTok ve Instagram, gündem oluşumunda eş zamanlı etkileşim ortamı sağlar.
Bir kullanıcı paylaşımı, birkaç saat içinde milyonlarca kişiye ulaşabilir; hatta ana akım medyayı yönlendirebilir.
Sosyal medyada “trend” olmak, artık geleneksel haber bültenlerinde yer almakla eşdeğer bir görünürlük sağlar.
3. Yapay Zekâ Algoritmaları
2025 yılı itibarıyla, gündem belirleyicilerin en güçlüsü algoritmalardır.
Google, YouTube, X veya TikTok algoritmaları; hangi haberin, videonun veya konunun kullanıcıya gösterileceğine karar verir.
Bu durum, medya görünürlüğünü artık yalnızca gazetecilerin değil, yapay zekâ sistemlerinin şekillendirdiği anlamına gelir.
Algı Yönetimi Nedir? Gündemle İlişkisi Ne?
Algı yönetimi (perception management), bilgiyi manipüle etmekten ziyade, belirli bir algının oluşmasını sağlama sürecidir.
Bir haberin ne kadar önemli görüneceği, hangi başlıkla paylaşıldığı ve kim tarafından aktarıldığı bu süreci doğrudan etkiler.
Algı yönetimi üç temel aşamada gerçekleşir:
- Seçim: Medya hangi konunun haber olacağına karar verir.
- Çerçeveleme (Framing): Olayın hangi açıdan anlatılacağı belirlenir.
- Yineleme (Repetition): Belirli bir anlatı sürekli tekrar edilerek toplumsal bilinçte yer eder.
Bu üç aşama, “gündem yaratma” sürecinin arka planındaki görünmeyen mekanizmadır.
2025’te Gündem Nasıl Şekilleniyor?
1. Algoritmik Gündem
Kullanıcı davranışlarını analiz eden yapay zekâ sistemleri, artık hangi konuların popülerleşeceğini öngörebiliyor.
Google Trends, X “For You” sekmesi veya TikTok keşfet algoritması; dijital gündemi şekillendiren yapay zeka örnekleridir.
Bu durum, “otomatik gündem yönetimi” dönemini başlattı.
Artık haber seçimini insanlar değil, veriye dayalı sistemler yapıyor.
2. Fenomen ve Influencer Etkisi
Sosyal medya fenomenleri, haber akışını ve toplumsal duyarlılıkları doğrudan etkileyebiliyor.
Bir influencer paylaşımı, kısa sürede kamuoyu baskısı oluşturabiliyor ve politik karar süreçlerine bile yön verebiliyor.
3. Kitle Katılımı ve Dijital Tepki Kültürü
Gündem artık yukarıdan aşağı değil, aşağıdan yukarıya oluşuyor.
Toplum, özellikle X (Twitter) ve Reddit gibi platformlarda, kendi gündemini üretip yayabiliyor.
Bu yeni yapı, “katılımcı medya” çağını başlattı:
Haber merkezleri, artık kullanıcı etkileşimini dikkate almadan gündem oluşturamıyor.
Algı Yönetimi Teknikleri: Bilinçli Manipülasyon mu, Stratejik İletişim mi?
Algı yönetimi genellikle olumsuz çağrışımlarla anılsa da, esasen bir iletişim stratejisidir.
Devletler, markalar ve medya kuruluşları bu stratejiyi kamuoyu bilgilendirmesi veya kriz yönetimi amacıyla kullanabilir.
Başlıca teknikler:
- Çerçeveleme (Framing): Aynı olayı farklı açıdan sunmak.
- Gündem Sınırlama (Agenda Cutting): Bazı konuları görmezden gelmek.
- Etiketleme (Labeling): Kişi veya olaylara kalıp kavramlar yüklemek.
- Yönlendirilmiş Anlatı (Narrative Building): Belirli bir hikâye örgüsü kurmak.
Bu yöntemler, medyanın haber sunumundaki tonunu ve izleyici algısını biçimlendirir.
Toplumsal Algı ve Medya Okuryazarlığı
Dijital çağda en önemli becerilerden biri medya okuryazarlığıdır.
Kullanıcıların, maruz kaldıkları bilgiyi eleştirel biçimde değerlendirmeleri; yanlış bilgi ve manipülasyona karşı en güçlü savunmadır.
Medya okuryazarlığına katkı sağlayan alışkanlıklar:
- Kaynağı kontrol etmeden paylaşım yapmamak,
- Başlık değil içerik okumak,
- Farklı görüşlerden haber kaynaklarını takip etmek,
- Görsel doğrulama araçlarını (örneğin Teyit, Google Lens) kullanmak.
Toplumun bilinç düzeyi arttıkça, medya gücü denetlenebilir hale gelir.
Gündem Oluşumunda Etik Sorumluluk
2025 yılında medyanın en çok tartışılan konularından biri “etik sorumluluk”tur.
Yapay zekâ destekli haber üretiminde doğruluk, manipülasyon ve tarafsızlık konuları yeniden gündeme gelmiştir.
Etik medya ilkeleri şunlardır:
- Doğrulanmamış bilgiyi paylaşmamak,
- Kaynak belirtmek,
- Görsel manipülasyondan kaçınmak,
- Toplumsal faydayı merkeze almak.
Medya, yalnızca haber değil, güven üretmekle de sorumludur.
Sonuç: Bilgi Gücü, Algı Sorumluluğu Getirir
Medya ve algı yönetimi, modern toplumun en etkili güç araçlarından biridir.
Ancak bu güç, şeffaflık ve etikle desteklenmediğinde güven kaybına yol açar.
Gündem, artık sadece gazeteciler tarafından değil, her paylaşım yapan birey tarafından oluşturuluyor.
Bu nedenle, geleceğin medya ekosisteminde en önemli beceri “bilgi üretmek” değil, doğru bilgiyi ayırt etmektir.
Yorum gönder